بیست و پنجمین دوره لیگ برتر فوتبال ایران (فصل ۱۴۰۴–۱۴۰۵؛ شروع ۲۷ مرداد ۱۴۰۴) برای اولین بار تکنولوژی VAR (کمک داور ویدیویی) را در اکثر مسابقات پیاده سازی میکند. این مقاله به بررسی جزئیات اجرای VAR، چالشها، و برنامهریزیهای فدراسیون فوتبال ایران برای این فناوری میپردازد.
کمکداور ویدیویی (VAR) چیست؟
کمکداور ویدیویی (VAR) یک فناوری پیشرفته در فوتبال است که به داوران کمک میکند تا تصمیمات دقیقتری در لحظات حساس بازی بگیرند. این سیستم با استفاده از تصاویر ویدیویی و بازبینی صحنهها توسط تیمی از داوران در اتاق VAR، خطاهای احتمالی در تصمیمگیری درباره گلها، پنالتیها، کارتهای قرمز، و اشتباهات هویتی را بررسی میکند. VAR بر اساس پروتکلهای فیفا اجرا میشود و هدف آن افزایش عدالت و دقت در مسابقات است، هرچند چالشهایی مانند تأخیر در تصمیمگیری و نیاز به تجهیزات پیشرفته همچنان مورد توجه است.
سابقه VAR در فصل بیست و چهارم: گامی به جلو
در فصل گذشته (۱۴۰۳–۱۴۰۴)، استفاده از VAR در لیگ برتر ایران به صورت محدود آغاز شد. در زیر آمار و چالشهای کلیدی آورده شده است:
مجموع بازیهای لیگ: ۲۴۰ بازی
مسابقات با VAR: ۱۳۸ بازی (حدود ۵۷.۵٪)
چالشها:
تأخیر طولانی در بررسی پروتکلها
کمبود داوران فارسیزبان دارای مجوز فیفا
ناهمگونی تجهیزات (استفاده گزینشی در بازیهای پرسپولیس و استقلال)
یادداشت: کمیته داوران فدراسیون تا پایان فصل گذشته تنها ۷ داور آموزشدیده VAR داشت که برای پوشش کامل کافی نبود. (منبع: عصر ایران)
آموزش داوران و پروتکل جدید VAR
برای فصل جدید، فدراسیون فوتبال ایران اقدامات مهمی انجام داده است:
آموزش داوران: حداقل ۲۵ داور ایرانی مجوز فیفا برای حضور در اتاق VAR دریافت کردهاند.
پروتکل اجرایی جدید: محسن حکیم، سرپرست دپارتمان VAR، اعلام کرد پروتکل جدید بر اساس قوانین فیفا و AFC طراحی شده و توسط هیئت رئیسه فدراسیون تأیید شده است. نکات کلیدی:
در صورت قطعی سیگنال یا تأخیر بیش از ۲ دقیقه، بازی بدون VAR ادامه می یابد.
اجرای پروتکل با جدیت بیشتری نسبت به فصل گذشته انجام خواهد شد.
وضعیت تجهیزات VAR: چند دستگاه آماده است؟
فدراسیون فوتبال برای بهبود زیرساختها سرمایهگذاری قابلتوجهی کرده است:
وضعیت کنونی: ۳ دستگاه VAR فعال، بهصورت چرخشی در ورزشگاههای مجهز نصب شدهاند.
بودجه و برنامهریزی:
تخصیص ۱۲۰ میلیارد تومان برای خرید تجهیزات جدید.
ورود اولین دستگاه جدید تا ۱۰–۱۲ روز آینده.
پنج دستگاه دیگر ظرف ۴۵ روز آتی وارد ایران میشود.
هدف: پشتیبانی از حداقل ۵ بازی VAR در هفته اول و رفع ناهماهنگیهای فنی با همکاری صدا و سیما.
منبع: اعلام رسمی نایب رئیس فدراسیون فوتبال ایران
برنامه هفته اول لیگ ۱۴۰۴–۱۴۰۵
محسن حکیم تأکید کرده است:
«در هفته اول لیگ، حداقل ۵ بازی با VAR برگزار میشود. با هماهنگی مناسب و انتقالپذیری تجهیزات، امکان اجرای VAR در تمام ۸ بازی هفته در برخی هفتهها وجود دارد.»
دو باشگاه (احتمالاً پرسپولیس و استقلال) VAR اختصاصی نصب کردهاند.
سازمان لیگ با برنامهریزی دقیق میتواند هر هفته بین ۵ تا ۸ بازی را با VAR پوشش دهد.
آیا VAR در لیگ برتر ایران در تمام مسابقات اجباری است؟
پاسخ: بله، طبق پروتکل اجرایی، استفاده از VAR اجباری است، اما به شرایط فنی و اقتصادی بستگی دارد.
وضعیت فعلی: اگر استادیوم یا تجهیزات آماده نباشد، برخی بازیها ممکن است بدون VAR برگزار شوند.
چشمانداز: از هفته چهارم به بعد، انتظار میرود تقریباً تمام بازیها از VAR پشتیبانی کنند.
تأثیر VAR بر پیشبینی و شرطبندی در لیگ برتر ایران
استفاده از (کمکداور ویدیویی) VAR در لیگ برتر ایران ۱۴۰۴–۱۴۰۵ میتواند تأثیر دوگانهای بر پیشبینی و شرطبندی داشته باشد. از یک سو، VAR با افزایش دقت داوری در تصمیمات حساس مانند گلها، پنالتیها و کارتهای قرمز، شفافیت بیشتری به نتایج بازیها میبخشد و احتمال خطای انسانی را کاهش میدهد، که برای شرطبندان به معنای پیشبینیهای قابل اعتمادتر است. از سوی دیگر، تأخیرهای احتمالی در بازبینی صحنهها و محدودیتهای فنی، مانند کمبود تجهیزات یا قطعی سیگنال، ممکن است باعث سردرگمی در شرطبندیهای زنده شود، به ویژه در هفتههای ابتدایی که پوشش VAR هنوز کامل نیست. با این حال، با اجرای کامل پروتکلها از نیمفصل دوم، انتظار میرود VAR به بهبود اعتماد در پیشبینیهای ورزشی کمک کند.
مسیر رسیدن به پوشش کامل VAR در لیگ برتر ایران
جدول زیر مراحل اجرای VAR در فصل جدید را نشان میدهد:
فاز | وضعیت فعلی | راهبرد اصلاح/تکمیل |
|---|---|---|
هفته ۱ تا ۳ | حداقل ۵ بازی با VAR | انتقال تجهیزات با کامیونت، اولویت بندی بازیهای حساس، هماهنگی با صدا و سیما |
هفته ۴ | ۷ از ۸ بازی با VAR | ورود ۵ دستگاه جدید |
بعد از هفته ۵ | پوشش کامل (۸ بازی در هفته) | رفع مشکلات آموزشی و فنی، پشتیبانی در مواقع اضطراری (قطع برق کمتر از ۲ دقیقه) |
کل فصل | اجرای بینقص VAR | تدوین گزارش بازخورد و ابداع مفهوم “VAR بدون نقص” |
جمعبندی: آینده VAR در لیگ برتر ایران
فصل ۱۴۰۴–۱۴۰۵ نقطه عطفی برای استفاده اجباری از VAR در لیگ برتر ایران است. این فناوری از هفته اول با حداقل ۵ بازی در هر هفته آغاز میشود و انتظار میرود تا نیم فصل دوم به پوشش ۱۰۰٪ برسد. هدف فدراسیون و سازمان لیگ، برگزاری رقابتی عادلانه تر بر اساس استانداردهای بینالمللی است.
نکات کلیدی:
شروع قوی: حداقل ۵ بازی VAR در هفته اول.
چشمانداز بلندمدت: پوشش کامل از نیمفصل دوم.
چالشها: کمبود تجهیزات و هماهنگی فنی همچنان نیاز به توجه دارد.
نظر شما درباره استفاده VAR در لیگ برتر ایران چیست؟